Ang pagbabalik tanaw sa mga Macabebe sa panahon ng pananakop ng mga Amerikano (1896-1908) : isang historiograpikal na pagsusuri /
by Renato N. Pelorina
- Indang, Cavite : Cavite State University- Main Campus, 2005.
- 271 pages : illustrations ; 28 cm.
Tesis (Masterado sa Kasaysayan--Dalubhasa sa Kasaysayan) Unibersidad ng Pilipinas-Diliman, Lungsod Quezon
Includes bibliographical references.
Nais alamin ng tesis na ito ang kasagutan sa tanong kung bakit naglingkod ang mga Macabebe bilang mga katutubong kawal, una sa mga Espanyol at ikalawa, sa mga Amerikano sa panahon ng pananakop. Tiningnan ang kundisyong panlipunan sa Pampanga sa kabuuan at sa bayan ng Macabebe sa partikular sa aspekto ng pulitika, ekonomiya, kultura at panrelihiyon upang tiyakin kung anu-ano ang mga salik na naging daan sa naiibang landas na tinahak ng mga Macabebe sa kasaysayan ng Pilipinas.
Tiningnan ang mga dahilan kung bakit ginamit ng hukbong Amerikano ang mga Macabebe bilang mga katutubong kawal laban sa kapwa Pilipino.
Upang masagot ang mga _ katanungang ito, sinuri ang uri ng historiograpiya ng mga Amerikano at pambansang Pilipinong historyador (nasyunal). Ayon sa kanila, ang paglilingkod ng mga Macabebe sa kolonyal na kawal ay isang “pagtaksil” at “pagtraydor’ sa sambayanang Pilipino. Ngunit ang uri ng negatibong pagtingin sa mga Macabebe ay kinontra sa mga anak, inapo at mga kababayan ng mga Macabebe scouts sa kasalukuyan. Para sa kanila, ang mga Macabebe ay naglingkod sa dayuhang hukbo dahilan sa impluwensiya ng mga elit sa karaniwang mamamayan sa larangan ng pulitika, ekonomiya, kultura, at relihiyon. Sila ay may piyudal na relasyon sa mga elit na naging modelo sa kanilang mga desisyong _ pulitikal. Dahilan sa _kanilang paghihirap sa ekonomiyang kontrolado ng mga elit ng masugid na tagasuporta sa mga dayuhan, ang pagsusundalo sa kolonyal na hukbo ay naging alternatibong pamumuhay ng karamihan ng mga Macabebe. Sa tingin nila, ang paglilingkod ng kanilang mga ninuno sa kolonyal na kawal ay isang normal na tugon sa kondisyong panlipunan na kanilang ginagalawan at hindi nila sinang-ayunan ang uri ng historiograpiya na matagal nang sumira sa kanilang katauhan.